Λιπάσματα-Σχιστό, πρόκειται για μια ακόμη δραματική ιστορία;

Το ρεπορτάζ του Real gr και του Real.fm λέει πολλά. Αντί να κάνω μια περίληψη, το παραθέτω ως έχει για ενημέρωσή σας.

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΝΤΗ Εκτεθειμένα στο περιβάλλον βρίσκονται εδώ και έναν μήνα τα ραδιενεργά απόβλητα στην περιοχή Λακκώματα Σχιστού, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως η πιο επικίνδυνη χωματερή της Ελλάδας. Οι πρόσφατες έντονες βροχοπτώσεις ξήλωσαν τα έργα αποκατάστασης που συγκρατούσαν τη φωσφογύψο από το παλαιό εργοστάσιο λιπασμάτων Δραπετσώνας, με αποτέλεσμα τεράστιες ποσότητες των επικίνδυνων αποβλήτων να έχουν παρασυρθεί από τα νερά της βροχής. Ο χώρος των 125 στρεμμάτων έχει συσσωρεύσει συνολικά 10 εκατομμύρια τόνους φωσφογύψου, καθώς, από το 1979 έως και το 1999, δεχόταν όλα τα απόβλητα από την παραγωγή των Λιπασμάτων Δραπετσώνας. Αναλύσεις της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας είχαν διαπιστώσει τα προηγούμενα χρόνια ότι η ραδιενέργεια της περιοχής ξεπερνά τα προβλεπόμενα όρια ασφαλείας που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρέπει να περάσουν εκατοντάδες χρόνια για να περιοριστούν τα επίπεδα ραδιενέργειας.  Το τραγικό είναι ότι για την αποκατάσταση του χώρου έχουν δαπανηθεί μέχρι σήμερα συνολικά 3 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, παρά την επικινδυνότητα της «ραδιενεργής χωματερής» και το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό που δαπανήθηκε από το κράτος, το έργο αποκατάστασης δεν ολοκληρώθηκε ποτέ... Βγήκαν στον δρόμο Μετά τις πρόσφατες καταρρακτώδεις βροχές, οι προστατευτικές μεμβράνες που είχαν τοποθετηθεί πάνω από τα ραδιενεργά απόβλητα έχουν ξηλωθεί και μάλιστα αρκετές από αυτές έχουν παρασυρθεί μέχρι τον δρόμο που οδηγεί στη χωματερή. Στον δρόμο, επίσης, έχουν καταλήξει και ποσότητες φωσφογύψου, η οποία επιπλέον έχει αποκαλυφθεί σε δεκάδες άλλα σημεία του χώρου.  Η απερίγραπτη κατάσταση απειλεί ευθέως την υγεία των κατοίκων της δυτικής Αττικής, καθώς τα ραδιενεργά απόβλητα απέχουν μόλις λίγες δεκάδες μέτρα από τη λεωφόρο Σχιστού - Σκαραμαγκά και το Βιομηχανικό Πάρκο Σχιστού. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι τα εκτεθειμένα απόβλητα μπορούν να εισχωρήσουν στους υδροφόρους ορίζοντες και να προσεγγίσουν ακόμα και κατοικημένες περιοχές. Σήμα κινδύνου εκπέμπουν παράλληλα οι εκπρόσωποι του Περιβαλλοντικού Συνδέσμου Δήμων Αθηνών - Πειραιώς (ΠΕΣΥΔΑΠ), ο οποίος είναι ο υπεύθυνος δημόσιος φορέας για την αποκατάσταση της χωματερής. «Μέχρι σήμερα έχουν δαπανηθεί 1 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και άλλα 2 από το Πρόγραμμα Θησέας, τα οποία όμως δεν ήταν αρκετά για τη διεκπεραίωση της αποκατάστασης. Οι έντονες βροχοπτώσεις είχαν σαν αποτέλεσμα τα απόβλητα να βγουν ξανά στην επιφάνεια και να απειλούν τη δημόσια υγεία», δηλώνει ο πρόεδρος του ΠΕΣΥΔΑΠ, Γρηγόρης Γουρδομιχάλης, ο οποίος κατηγορεί την κεντρική κυβέρνηση για την αδυναμία ολοκλήρωσης της αποκατάστασης. «Βρισκόμαστε στην κυριολεξία σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Εχουμε ήδη στείλει επιστολή στο υπουργείο Εσωτερικών, στο οποίο υπάγεται ο ΠΕΣΥΔΑΠ, χωρίς όμως να υπάρχει ανταπόκριση. Χρειάζονται άμεσα περίπου 200.000 ευρώ για να τελειώσουν τα έργα και να αποκατασταθούν οι ζημιές», τονίζει ο Γ. Γουρδομιχάλης, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «έχουν δαπανηθεί 3 εκατομμύρια ευρώ, είναι σαν να φτιάξαμε το μπουκάλι αλλά να μη βάλαμε τον φελλό που θα συγκρατήσει τα απόβλητα».  Συγκλονισμένοι από την εικόνα που παρουσιάζει η επικίνδυνη χωματερή του Σχιστού δηλώνουν και οι επιστήμονες, ειδικοί σε θέματα ραδιενέργειας, οι οποίοι καλούν για άμεσους ελέγχους, ώστε να διαπιστωθεί ο βαθμός της διασποράς των αποβλήτων στο περιβάλλον.  «Η φωσφογύψος είναι παραπροϊόν ουρανίου και μπορεί να αποτελέσει πηγή ραδιενέργειας για πάρα πολλά χρόνια. Μετά τις ζημιές που προκλήθηκαν, η περιοχή του Σχιστού πρέπει να ελεγχθεί άμεσα, καθώς η ποσότητα της ραδιενέργειας μπορεί να διαρρεύσει και να διοχετευτεί στον υδροφόρο ορίζοντα ή τις κατοικημένες περιοχές», δηλώνει ο επιστημονικός συνεργάτης του Δημόκριτου και πρώην πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Χημικών, Νίκος Κατσαρός.  100% πάνω από το όριο Στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, η περιοχή των Λακκωμάτων Σχιστού είχε χαρακτηριστεί ως η πιο επικίνδυνη χωματερή της Ελλάδας, καθώς επί συνολικά 20 χρόνια οι εναποθέσεις των ραδιενεργών αποβλήτων γίνονταν με απλή κάλυψη με χώμα. Το 2004, λίγο πριν από την έναρξη των έργων αποκατάστασης, με την τοποθέτηση των ειδικών πλαστικών μεμβρανών, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας είχε πραγματοποιήσει αναλύσεις σε δείγματα από τη φωσφογύψο, με τα αποτελέσματα να δείχνουν ότι η ραδιενέργεια στη χωματερή έχει ξεπεράσει τα όρια ασφαλείας σε ποσοστό έως και 100%.  «Η ραδιενέργεια που υπάρχει στα υλικά αυτά, αν και προέρχεται από φυσικές πηγές, είναι αυξημένη. Οπως έχουν δείξει οι αναλύσεις μας τα προηγούμενα χρόνια, η συγκέντρωση του ράδιου κυμαίνεται από 580 έως και 1.180 Bq/kg, με όριο 500 Bq/kg. Οι τυπικές συγκεντρώσεις στα ελληνικά εδάφη κυμαίνονται από 15 έως 100 Bq/kg», δηλώνει ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ, Χρήστος Χουσιάδας, σύμφωνα με τον οποίο τα απόβλητα της παραγωγής λιπασμάτων είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία, μόνο όταν δεν διαχειρίζονται με τον σωστό τρόπο. «Το συγκεκριμένο σημείο αποτελεί ελεγχόμενη ζώνη και η εικόνα που έχουμε δείχνει ότι δεν υπάρχει ραδιολογικός κίνδυνος για τον πληθυσμό της περιοχής. Ωστόσο, τα συγκεκριμένα απόβλητα θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνα σε περίπτωση που δεν γίνεται σωστή διαχείριση, καθώς η αναιτιολόγητη έκθεση στη ραδιενέργεια πρέπει να αποφεύγεται», λέει ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ. Την ύπαρξη βαρέων μετάλλων στη φωσφογύψο, πλην της ραδιενέργειας, επισημαίνει ο δρ Πυρηνικής Φυσικής και καθηγητής Ιατρικής Φυσικής στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Φωκίων Βοσνιάκος. «Η φωσφογύψος έχει φυσική ραδιενέργεια, η οποία για να εξαντληθεί πρέπει να περάσουν αιώνες. Πιθανόν, όμως, να περιέχει ακόμα και βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος. Πρέπει να γίνουν άμεσα έλεγχοι για να διαπιστωθεί, από φυσικοχημικής πλευράς, σε τι κατάσταση βρίσκονται τα απόβλητα που έχουν διαρρεύσει», αναφέρει ο πυρηνικός φυσικός, στηλιτεύοντας τον τρόπο με τον οποίο έχει επιχειρηθεί η αποκατάσταση μιας τόσο σοβαρής περιβαλλοντικής πληγής. «Αποδείχθηκε πως το έργο, εκτός από ημιτελές, ήταν και ευπαθές στις έντονες βροχοπτώσεις. Τα λεφτά που έχουν ήδη δοθεί φαίνεται πως χάθηκαν και τώρα η αποκατάσταση μάλλον θα πρέπει να γίνει ξανά από την αρχή»...