Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014

Η Κρίση του 2008 και η Ελλάδα


Τα CDO (κάτι σαν δομημένα ομόλογα) κυκλοφορούσαν τη δεκαετία του 2000 (ως το 2008 που τα εξαφάνισε σχεδόν η Κρίση) στις εξής ποσότητες:
Το 2003 για κάθε 1 δολάριο που κυκλοφορούσε στον κόσμο υπήρχαν CDO αξίας περίπου 2 δολαρίων
Το 2008 για κάθε 1 δολάριο στον κόσμο υπήρχαν CDO αξίας 132 δολαρίων.
Αυτό το επιπλέον χρήμα σε τεράστιες ποσότητες ήταν "ιδιωτικό" με την έννοια ότι τα ομόλογα τα εξέδιδαν τράπεζες και τα αξιολογούσαν οίκοι που τα θεωρούσαν ισοδύναμα με κρατικά ομόλογα, άρα χρήμα.
Όπως λέει ο Βαρουφάκης, το χρηματοπιστωτικό σύστημα είχε δημιουργήσει τόσο "ιδιωτικό" χρήμα που δεν χωρούσε πια στον πλανήτη Γη.
Και βέβαια, βάση των ομολόγων αυτών ήταν αφ' ενός τα "τοξικά" δάνεια που δεν θα αποπληρώνονταν ποτέ (η διαπίστωση θα γινόταν -και έγινε- αμέσως μόλις άρχιζε να πέφτει η αγορά -φούσκα, πυραμίδα- των ακινήτων), αφ' ετέρου δε ήταν η αξιολόγησή του ως ΑΑΑ από τους Οίκους Αξιολόγησης Μούντυς, Στάνταρ εντ Πουρ, Φιτς κλπ.) με βάση μαθηματικούς τύπους που είχαν σαν παραδοχή ότι Κρίση δεν θα υπάρξει ποτέ (έδιναν αλληλοσυσχέτιση των επισφαλών δανείων σχεδόν μηδέν, πράγμα που σε καιρό κρίσης όχι μηδέν δεν είναι αλλά προσεγγίζει το 80-90%).

Τα CDO γέμισαν τα χαρτοφυλάκια των Τραπεζών και τίναξαν στον αέρα προς τη θετική κατεύθυνση όλους τους δείκτες. Είδαμε ταυτόχρονα να τινάζονται ψηλά τα χρηματιστήρια, χαμηλά τα επιτόκια, πολύ ψηλά η κερδοφορία, ακόμα πιο ψηλά η παραγωγικότητα (που αποσυνδέθηκε από την πραγματική παραγωγή κι έμεινε μόνο σαν κλάσμα κερδών προς μισθοδοσίες), ψηλά οι καταθέσεις των παραγωγικών χωρών (Κίνα, Γερμανία, Αραβικές χώρες, Ινδία, Βραζιλία κλπ.), χαμηλά ο πληθωρισμός, στα ύψη η ρευστότητα κ.ο.κ. Όλα αυτά έδωσαν μιαν άνευ προηγουμένου ανάπτυξη που βέβαια είχε ξύλινα πόδια.
Από αυτούς τους δείκτες επωφελήθηκαν πρώτα από όλους οι τράπεζες αλλά και οι επιχειρήσεις όπως και οι πολίτες. Με την εκδήλωση της Κρίσης όμως (στο τέλος του 2008) όλες σχεδόν οι τράπεζες πτώχευσαν και τα κρατικά χρέη τινάχτηκαν στον αέρα από την άνοδο των επιτοκίων. Η επιλογή των κυβερνήσεων ήταν να σώσουν τον καταρρέοντα καπιταλισμό με την παροχή χρήματος. Το θέμα ήταν που θα διοχετευτεί το χρήμα και από που θα αντληθεί.
Στο ερώτημα που θα πρέπει να πάει το χρήμα, η απάντηση που δόθηκε ήταν ομόφωνη: στις τράπεζες! Στο ερώτημα από που θα αντληθεί το χρήμα (που όπως είπαμε ήταν υπερβολικά πολύ), η απάντηση δίχασε.
Στην Αμερική τα πήραν εν μέρει από τον κόσμο (ανεργία, μειώσεις κοινωνικού κράτους και μισθών) και εν μέρει από την γενική οικονομία (τύπωσαν χρήμα). Φυσικά πλήρωσαν και οι τράπεζες με την πτώχευσή τους αφού τα χαρτοφυλάκιά τους, τα γεμάτα με CDO, έγιναν καπνός.
Στην Ευρώπη η απάντηση ήταν μονομερής και σαφής: όλα τα κόστη στους πολίτες. Ξεκίνησαν πρώτα από τον νότο (που είχε και τα εμπορικά ελλείμματα) και, ακόμη πιο "πρώτα", από την Ελλάδα όπου υπήρχαν και οι κατάλληλες συνθήκες (πολιτικοί όμηροι της γερμανικής δικαιοσύνης και πρόθυμοι προδότες για να κάνουν τη δουλειά). Ακόμα και το μερίδιο των τραπεζών πληρώθηκε από τους πολίτες καθώς οι ανακεφαλαιοποιήσεις μπήκαν στο εθνικό χρέος (ή στον λογαριασμό της ΕΚΤ). Δυστυχώς είχαμε την ατυχία να είμαστε στο ευρώ το 2008 και να έχουμε ένα πολιτικό δικομματικό σύστημα ανίκανο (λόγω έκθεσης σε τοξικές μίζες και υποχρεώσεις) να προβάλει αντίσταση στην καταστροφή που μας επιφύλαξε η Γερμανία.

Το ξεπέρασμα της κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μια διαδικασία που θα κρατήσει για πολύ ακόμα. Η ανεργία και η ύφεση θα καλύψουν όλες σχεδόν τις χώρες (εκτός από εκείνες που είναι έτσι κι αλλιώς στον πάτο) μειώνοντας μισθούς, εργατικά δικαιώματα, κοινωνικό κράτος. Παντού μικρές "Ελλάδες" θα φτιάχνονται ενώ εδώ θα συνεχίσουμε να είμαστε πρωτοπόροι και πιονέροι, πειραματόζωα κανονικά, καθώς πάνω μας θα δοκιμάζονται οι διάφορες συνταγές σωτηρίας για να βλέπουν ποιες αποτυγχάνουν.

Οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι δημόσιες (κρατικές) και ούτε θα γίνουν, ούτε και πρέπει να παιχτεί το παιχνίδι ότι δήθεν θα γίνουν. Η ΕΚΤ τις εξουσιάζει, η ΕΚΤ τις οδήγησε στην πτώχευση και η ΕΚΤ θα πρέπει να πληρώσει για την σωτηρία τους. Τα ποσά που δόθηκαν για ανακεφαλαιοποιήσεις δεν πρέπει με κανένα τρόπο να μετρηθούν στο εθνικό χρέος. Και το χρέος της Γερμανίας από το κατοχικό δάνειο και τις πολεμικές επανορθώσεις πρέπει να γίνει άμεσα απαιτητό και να γραφτεί η πρώτη δόση αποπληρωμής του στον προϋπολογισμό. [Θα είναι πολύ καλή ιδέα να γραφτούν στον προϋπολογισμό τα ποσά που πρέπει να δώσουμε για το χρέος αντικριστά στο ποσό που έχουμε λαμβάνειν από τη Γερμανία. Τόσα τα τοκοχρεωκλύσια φέτος, τόση και η απαιτούμενη γερμανική δόση. Μας τα δίνουν και δίνουμε, δεν μας τα δίνουν, δεν δίνουμε και διαμαρτυρόμαστε για τους μπαταχτσήδες ή τους μεταβιβάζουμε την απαίτηση. Δεν ξέρω αν γίνεται τόσο απλά ή αν δημιουργώ τώρα, όμως ωραίο θα ήτανε να το βλέπαμε έτσι ακριβώς!]

Από εκεί και πέρα, η Ελλάδα πρέπει να φύγει από το πολύ ακριβό ευρώ επί του οποίου δεν έχει την παραμικρή δυνατότητα επέμβασης. Μόνο με δικό της νόμισμα θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την ανεργία και την διάσωση του κοινωνικού κράτους. Θα το πληρώσουμε βέβαια στην καθημερινότητά μας για ένα διάστημα αλλά θα δούμε και ένα φως στην άκρη του τούνελ. Γι αυτό και είναι επείγουσα ανάγκη να πάμε προς τα εκεί. Όλα τα άλλα είναι απλή καθυστέρηση.

Δεν υπάρχουν σχόλια: